Μετ’ εμποδίων η εποπτεία των Natura

Η Ελλάδα πρέπει να καταθέσει μέσα στο έτος το πόρισμά της από την παρακολούθηση ειδών και οικοτόπων την τελευταία 6ετία. Κρίσιμο έτος για την προστασία των ελληνικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας είναι το 2013. Βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας, η Ελλάδα θα πρέπει να καταθέσει μέσα στο έτος το πόρισμά της από την παρακολούθηση ειδών και οικοτόπων την τελευταία 6ετία, η οποία όμως… ουδέποτε έγινε! Το αποτέλεσμα είναι το υπουργείο Περιβάλλοντος να αναθέσει εσπευσμένα προ μηνός εννέα μελέτες, προκειμένου η χώρα να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της… σε 3,5 χρόνια από σήμερα. Πρόκειται για ένα ακόμα παράδειγμα της ανυπαρξίας περιβαλλοντικής πολιτικής στη χώρα μας, η οποία μας έχει πολλάκις στο παρελθόν οδηγήσει στο εδώλιο του Ευρωδικαστηρίου.

Πρώτη «έκθεση» το 2007
Με βάση την οδηγία 92/43/ΕΟΚ δημιουργήθηκε το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 και ορίστηκαν οι υποχρεώσεις των κρατών-μελών για την προστασία τους. Το 2007 κάθε χώρα έπρεπε να καταθέσει την πρώτη «έκθεση εφαρμογής» της οδηγίας, να κάνει δηλαδή μια αποτίμηση της κατάστασης των περιοχών Natura. Στην πρώτη έκθεση ελέγχου η χώρα «διέφυγε» διά της κατάθεσης απόψεων ειδικών. Το 2013 πρέπει να κατατεθεί η επόμενη έκθεση. «Αυτή τη φορά όμως δεν έχουμε την πολυτέλεια να παραθέσουμε γνώμες», εξηγεί στην «Κ» η κ. Δέσποινα Βώκου, πρόεδρος της Επιτροπής Φύση 2000 (υπεύθυνο επιστημονικό όργανο για τις Natura).

«Χρειαζόμασταν δουλειά πεδίου, δηλαδή να παρακολουθήσουμε επί έξι χρόνια τους οικοτόπους και τα είδη χλωρίδας και πανίδας, να καταλήξουμε σε ποια κατάσταση βρίσκονται, να συγκρίνουμε με την κατάσταση που περιέγραφε η προηγούμενη έκθεση. Δυστυχώς, έξι χρόνια μετά δεν έχει γίνει τίποτα».

Ως είθισται, η ελληνική πολιτεία αντιλήφθηκε το θέμα στο «παρά πέντε». Στις 23 Μαρτίου 2012 το υπουργείο Περιβάλλοντος προκήρυξε διαγωνισμό για εννέα μελέτες (ΦΕΚ ΔΔΣ 141/12). Οι οκτώ αφορούν την εποπτεία και αξιολόγηση της κατάστασης διαφορετικών πτυχών του φυσικού μας πλούτου, αλλά μόνο στο κομμάτι που επιβάλλεται από την κοινοτική νομοθεσία: οικοτόπων, χλωρίδας, ασπονδύλων, αμφιβίων/ερπετών, θηλαστικών, ιχθυοπανίδας, θαλάσσιων ειδών και οικοτόπων και ορνιθοπανίδας. Η ένατη μελέτη αφορά τον συντονισμό των προηγούμενων οκτώ και, μεταξύ άλλων, τη συγγραφή των εκθέσεων εφαρμογής των οδηγιών 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ με περιθώριο ολοκλήρωσης 41 μήνες. Οι μελέτες αυτές κατακυρώθηκαν σταδιακά τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, με συνολικό προϋπολογισμό περί τα 10 εκατ. ευρώ.

Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο η ολιγωρία του υπουργείου Περιβάλλοντος. Η επιλογή να μελετηθούν μόνο οικότοποι και είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος αφήνει ένα τεράστιο κενό. «Για να καταλάβετε, στην Ελλάδα υπάρχουν 6.000 είδη φυτών, από τα οποία τα 1.000 είναι ενδημικά (σ.σ. απαντώνται μόνο στη χώρα μας)» λέει η κ. Βώκου. «Ολα τα είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος είναι περίπου 300, εξαιρουμένων των πτηνών. Αρα, το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού μας πλούτου δεν είναι κοινοτικού ενδιαφέροντος, αλλά εθνικού. Επομένως η Ελλάδα είναι υπεύθυνη για να τα διατηρήσει, αφού απαντώνται μόνο στη χώρα μας και πουθενά αλλού. Τι κάνουμε αντ’ αυτού; Τα αγνοούμε, επιλέγοντας μόνο όσα μας επιβάλλει η κοινοτική νομοθεσία».

Οι παραλείψεις του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι πολλές. «Τον Σεπτέμβριο του 2012, για παράδειγμα, έπρεπε να έχουμε ορίσει προτεραιότητες και μέτρα διατήρησης, αλλά δεν έγινε τίποτα. Η μόνη έγνοια του υπουργείου ήταν να συγχωνεύσει τους φορείς διαχείρισης, χωρίς συγκεκριμένους, σοβαρούς στόχους. Δυστυχώς καμία από τις τελευταίες κυβερνήσεις δεν έχει δώσει την παραμικρή προτεραιότητα στη φύση».

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΑΛΙΟΥ

Πηγή: Η Καθημερινή